Onlangs publiceerden we een ESG & Economie over de koolstofcyclus. Er zijn verschillende plaatsen om koolstof op te slaan, zoals in de lithosfeer, dat is de korst en de bovenste vaste mantel (inclusief fossiele brandstofvoorraden), in de bodem, in planten, in de oceaan en in de atmosfeer. Maar om de klimaatverandering te beperken, zouden we de koolstof die is opgeslagen in de atmosfeer moeten beperken. Volgens het Wereldwijde koolstofbudget is er slechts 65 Gt, 160 Gt en 305 Gt koolstof over voor de 1,5°C, 1,7°C en 2,0°C paden. Dit vertaalt zich in een CO2-budget van 238 Gt CO2, 586 Gt CO2 en 1.117 Gt CO2 voor respectievelijk de 1,5°C-, 1,7°C- en 2,0°C-paden. In het huidig tempo van mondiale uitstoot van 41,6 Gt CO2 per jaar is het budget over ongeveer 6 jaar al op voor het 1,5°C-scenario. Dus er is behoefte aan technologieën die koolstof uit de atmosfeer halen en opslaan. Sinds afgelopen jaar hebben we verschillende rapporten gepubliceerd over het gebruik van koolstofafvang en -opslag en geo-engineering voor koolstofvastlegging. In deze publicatie richten we ons op twee technologieën, namelijk het halen van CO2 uit de atmosfeer (DAC) of het halen van CO2 uit de oceaan (DOC en eDOC). DOC is een relatief nieuwe technologie. In de volgende paragrafen vergelijken we deze technologieën en bekijken we hun voor- en nadelen. We eindigen met een conclusie.

In 2024 hebben Nederlandse bedrijven die onder het Europese emissiehandelsysteem vallen (EU-ETS) meer CO2 uitgestoten dan een jaar geleden. De toename was volgens de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) 2,3%, wat neerkomt op zo’n 1,4 miljoen ton meer CO2-uitstoot. In deze korte update over de emissies onder EU-ETS bedrijven bekijken we niet alleen de emissies in Nederland, maar vergelijken we dit met de trends in de emissies van de overige 26 lidstaten van de EU. Daarnaast belichten we de trend in de koolstofkosten. Aan de hand van de verwachtingen in de CO2-prijs en het pad in de emissies richting 2030, maken we een inschatting van de koolstofkosten in de periode tot aan 2030.

Koolstof kan worden opgeslagen in de atmosfeer, de oceaan, de bodem, de vegetatie en in de lithosfeer. Dit is een gesloten systeem. Om de temperatuurstijging te beperken, moet ook de hoeveelheid koolstof die is opgeslagen in de atmosfeer worden beperkt. Dit kan door koolstof op te slaan ergens anders.

In 2025 is de prijsindex voor transitiegrondstoffen met 10% gestegen, met name door het sterke herstel van de koperprijs en de eerste tekenen van herstel in Chinese industriële activiteit.

Het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (EU-ETS) is het vlaggenschip van het klimaatbeleid in de EU. Het bestaat sinds 2005 en heeft voornamelijk betrekking op emissies van elektriciteitsopwekking, zware industrie, luchtvaart en sinds kort de internationale scheepvaart. De resterende verbrandingsemissies van het wegvervoer, gebouwen en andere kleine industriesectoren zullen worden aangepakt in een apart systeem, EU-ETS-2 genaamd. EU-ETS-2 zal geleidelijk worden ingevoerd, met een bewakings- en rapportagefase vanaf 2025, en het systeem zal volledig operationeel zijn in 2027. Brandstofleveranciers, in plaats van consumenten, zullen verantwoordelijk zijn voor het rapporteren van hun emissies en het inleveren van emissierechten. Het nieuwe systeem voorziet lagere emissiereductiedoelstellingen van 43% tegen 2030 ten opzichte van de niveaus van 2005, vergeleken met 62% onder EU-ETS-1. Het systeem zal betrekking hebben op de belangrijkste brandstoffen zoals aardgas, benzine, diesel, stookolie, vloeibaar petroleumgas (LPG) en steenkool, dat in sommige industriële processen wordt gebruikt. In een eerdere notitie [1] hebben we de belangrijkste aspecten van EU-ETS-2 behandeld, zoals de fase van het proces, de bijbehorende mechanismen en de potentiële dynamiek. Deze analyse wil niet alleen de kanalen belichten via welke ETS-2 gereguleerde bedrijven in sectoren beïnvloedt, maar ook inzicht geven in de verwachte effecten in euro op de energierekening van huishoudens in Nederland.

Het gasverbruik in Nederland ligt over de periode 2022-2024 gemiddeld 27% lager dan over de periode 2019-2021. Elektrificatie met hernieuwbare energie wint aan belang, maar gasgestookte energieopwekking blijft voorlopig nog nodig in Nederland. Ondanks de daling in gasverbruik en broeikasgasemissies, kunnen lagere gasprijzen in 2025 weer leiden tot een toename in verbruik en uitstoot, vooral in de industrie en glastuinbouw.

De volgende Duitse coalitieregering zal waarschijnlijk bestaan uit de CDU/CSU en de SPD - waarmee de beroemde GroKo (Grote Coalitie) nieuw leven wordt ingeblazen. De nieuwe coalitie volgt op wat werd beschouwd als een van de meest "klimaatambitieuze" regeringen ter wereld.

De VN Climate Change heeft een werkgroep voor het verminderen van de uitstoot door ontbossing en bosdegradatie in ontwikkelingslanden en REDD+ is daar een onderdeel van. REDD+ is een raamwerk om ontwikkelingslanden aan te moedigen de uitstoot te verminderen en de verwijdering van broeikas gassen te verbeteren. Landen hebben het REDD+ raamwerk opgezet om bossen te beschermen als onderdeel van het Klimaatakkoord van Parijs [1] hier . Verschillende bedrijven hebben programma's met gecertificeerde CO2-normen om financiering te stimuleren voor activiteiten die emissies verminderen en verwijderen, bestaansmiddelen verbeteren en de natuur beschermen. Bovendien is er een vrijwillige markt die CO2-certificaten verkoopt aan kopers die proberen de CO2-uitstoot te compenseren. Eén van de aandachtsgebieden van deze compensatie is het planten van bomen. Op 26 juni 2024 publiceerden wij een ESG & Economie-rapport met als titel ‘Helpen koolstofvastleggingstechnologieën om netto nul te bereiken?’ [2] hier . Eén van de biologische koolstofvastleggingstechnologieën is het planten van bomen (bebossing en herbebossing). Bebossing is het omzetten van land dat lange tijd niet bebost is geweest in bos. De bedoeling hiervan is natuurlijk goed. Over het algemeen wordt aangenomen dat ontbossing leidt tot hogere wereldwijde temperaturen en dat bebossing de stijging van de wereldwijde temperatuur zal beperken. Maar zoals zo vaak het geval is, kan worden afgevraagd of alle relevante aspecten in aanmerking zijn genomen en of ze het gewenste effect hebben. Dit rapport richt zich op die vraag. We beginnen met de mogelijke klimaateffecten van het planten of verwijderen van bomen. Deze effecten zijn belangrijk om in overweging te nemen wanneer bepaalde CO2-compensatie producten worden overwogen. Daarna laten we de resultaten zien van wetenschappelijk onderzoek. We eindigen met een conclusie.